مدیتیشن یک سبک زندگی‌ست

انجام تمرینات مدیتیشن و مراقبه تاثیرات طولانی مدت و گسترده‌­ای را در زندگی شما می­‌گذارد. برای مثال زمانی‌که روزانه 12 دقیقه (5 روز در هفته) مدیتیشن می­‌کنید، سطح استرس شما کاهش و تمرکز شما افزایش می­‌یابد. ارتباط بهتری با خود برقرار می­‌کنید و در نتیجه آن دردهایتان را بهتر می­‌شناسید و رفتار مهربان‌­تری با خود دارید. و در همین راستا آرامش و ادراک شما نیز بهبود و افزایش می‌­یابد.

مدیتیشن و مراقبه مختص به زمان و مکان خاصی نیست. شما هنگام پیاده‌­روی، انتظار در مطب دکتر، دوچرخه سواری و حتی در میانه یک جلسه کاری مهم، می­‌توانید مدیتیشن انجام دهید.

 

 

مدیتیشن چیست؟

مراقبه یا مدیتیشن از هزاران سال پیش وجود داشته و در اصل یکی از راه­‌های درک بهتر و عمیق‌­تر نیروهای معنوی و عرفانی زندگی بوده است. و امروزه به عنوان راهی برای آرامش عمیق و کاهش استرس انجام می­‌شود. در طول مدیتیشن، شما افکار بهم ریخته خود را نظم می­‌دهید و تمام چیزهایی که باعث شلوغی افکارتان شده را از بین می‌­برید. این فرآیند در هر دو بعد جسمی و روحی شما تاثیر عمیقی می­‌گذارد.

به عنوان مثال در مدیتیشن ذهن‌­آگاهی، شما تلاش می­‌کنید که تمام توجه‌­تان را به دم و بازدم متمرکز کنید. هنگام این تمرین شما یاد می­‌گیرید که چطور در زمان حال بمانید و از انحراف ذهن خود جلوگیری کنید.

 

چرا مدیتیشن یاد بگیریم؟

مدیتیشن تنها راه­ درمان نیست. اما می­تواند پایه‌­های یک زندگی آرام را برای شما آماده کند. این تمام چیزی­‌ست که ما برای خود، خانواده و جامعه نیاز داریم؛ که پیش­‌نیاز آن کمی صبوری و مهربانی است.

ذهن ما مجموعه‌ای از قواعد را تعریف می‌کند، که این قوائد شامل هر چیزی­‌ست که به ذهن ما هویت می‌­دهد. در مراقبه و مدیتیشن بیشتر به سراغ این هویت­‌ها که به نوعی شخصیت ماست می­‌رویم. در واقع کنار آمدن با این موضوع برای ذهن سخت است و با منطق ما سازگار نیست.

 

 

تاثیرات فیزیکی و روحی مدیتیشن

مدیتیشن جایگزین درمان نیست. اما می‌­تواند مکمل مفیدی برای درمان شما باشد. کسانی که مدیتیشن انجام می‌دهند آرام­تر از دیگران هستند و نبض آن‌ها حدود ۵۰ تا ۶۰ است.

برخی از تاثیرات فیزیکی و روحی مدیتیشن شامل موارد زیر است:

• شناخت و درک دردها
• کاهش استرس
• ارتباط بهتر با خود
• افزایش تمرکز
• کاهش دغدغه­‌های فکری
• کسب دیدگاه‌­های جدید در شرایط استرس­‌زا
• مدیریت استرس
• افزایش خودآگاهی
• تمرکز بر زمان حال
• کاهش احساسات منفی
• افزایش خلاقیت
• افزایش صبر و تحمل
• کاهش ضربان قلب زمان استرس
• کاهش فشار خون زمان استراحت
• بهبود کیفیت خواب

 

مدیتیشن و بیماری

برخی تحقیقات نشان می­‌دهد که مدیتیشن می­‌تواند علائم و عوارض بعضی از بیماری­‌ها را کاهش و حتی بهبود دهد:

• اضطراب
• آسم
• سرطان
• دردهای مزمن
• افسردگی
• بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• مشکلات خواب
• سردردهای عصبی
• بیماری قلبی عروقی، مانند فشار خون شریانی
• آلزایمر
• پارکینسون
• بیخوابی
• اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)

 

چالش‌­های مدیتیشن

• احساس سرگردانی:

مدیتیشن به دلیل اینکه کمک می­‌کند تا ذهن کنار برود و بی­‌واسطه به تجربه و درک زندگی پیرامون خود بپردازیم ممکن است باعث احساس سردرگمی و سرگردانی شود. اما نکته اینجاست که خود این احساس هم بخشی از روند رشد و تعالی ماست. گاهی بعد از مدیتیشن ممکن است احساس کنیم اهمیت دنیا و اتفاقات خیلی کمتر شده یا به بیانی کمتر جدی هستیم.

 

• ممکن است هیچ حسی نداشته باشیم:

این هم حالتی از تجربه مدیتیشن است. لزوما قرار نیست همه تجربه یکسان و مشابهی داشته باشند. گاهی ممکن است هیچ احساس خاصی نداشته باشید که البته در اکثر موارد موقتی است و با ادامه دادن تمرینات مدیتیشن به مرور تجربیاتی اتفاق خواهد افتاد. اما اگر هیچ تجربه‌ای هم اتفاق نیافتد باز هم مدیتیشن تاثیرات خود را می‌گذارد و نتایج آن بعد از مدتی آشکار خواهد شد.

 

• احساساتی و عاطفی شدن:

مدیتیشن می‌تواند باعث شود احساسات و عواطفی که درون ما وجود دارد به سطح بیایند و حالتی شبیه به برون‌ریزی اتفاق بیافتد یعنی شروع به تجربه و لمس احساسات و عواطف درونی خود کنیم. همچنین به صورت کلی می‌تواند باعث شود در زندگی شخصی عاطفی‌تر شویم و نسبت به اطرافیان احساسات متفاوت‌تری را تجربه کنیم.

 

• بی­‌قراری:

این یک تجربه کاملا طبیعی در مدیتیشن است خصوصا در اوایل راه و آغاز تمرینات مدیتیشن معمولا مقاومت‌های ذهنی خود را به شکل بی‌قراری و بی‌تابی نشان می‌دهند. که با رها کردن و مشاهده، به مرور کمتر خواهد شد.

 

• تلاش زیاد:

یک اشتباه رایج در تازه‌کارها تلاش بیش از حد است. ماهیت مدیتیشن رهایی و راحتی است و تلاش زیاد مدیتیشن را به بیراهه می‌برد. زور زدن و تلاش باعث می‌شود عملا به جای مدیتیشن وقت تلف کنیم و نتیجه ای نگیریم! بهتر است از ابتدا رها بودن را در مدیتیشن تمرین کنید.

 

• احساس خواب­‌آلودگی:

خواب آلودگی نشانه آغاز تغییرات و پیشرفت در مدیتیشن است. در واقع این حالت یک جریان و احساس طبیعی به خاطر آسودگی و آرامش ایجاد شده ناشی از مدیتیشن است. به شکل دقیق تر می‌توان گفت مدیتیشن با بالا بردن سطح انرژی و آرامش کمک می‌کند بدن و روان ما در شرایط مناسب‌تری قرار بگیرد و در این موقعیت بدن شروع می‌کند به ترمیم خود یا به اصطلاح پر کردن چاله خالی‌ها، و برای این موضوع بهترین موقعیت خواب است؛ در نتیجه ما خواب آلود می‌شویم. معمولا با مدتی تمرین منظم و مستمر این احساس رخوت و خواب‌‌آلودگی جای خود را به شادابی می‌دهد.

 

• احساس درد:

دردها به دو شکل فیزیکی و ذهنی در مدیتیشن احساس می‌شوند. دردهای فیزیکی می‌تواند بخاطر بی‌حرکت ماندن بدن اتفاق بیافتد که به مرور با تمرین بیشتر حل خواهد شد و بدن عادت می‌کند. یا ممکن است برخی دردهای فیزیکی در اثر وضعیت نادرست و ناراحت بدن ایجاد شوند که باید توجه کنیم تا حین مدیتیشن بدن در وضعیت راحت و صحیحی قرار بگیرد. اما دردهای ذهنی به نوعی تنش‌ها و بهانه‌های ذهن هستند که با بی‌توجهی به آن‌ها رفع خواهند شد.

 

• احساس ترس:

گاهی ممکن است حس ترس تجربه شود که این هم به نوعی برون‌ریزی است و بهترین عمل هنگام این تجربه نظاره‌گری است. یعنی حس ترس و تجربه ترس را همانطور که هست ببینیم و اجازه دهیم این تجربه خالصانه اتفاق بیافتد و تمام شود. اگر این احساس بیش از حد بود می‌توانیم روی تنفس و جزئیات مدیتیشن متمرکز شویم تا توجه‌مان از ترس برداشته شود و کم کم این حس برطرف شود.

 

دلیل توصیه مراقبه و موثر بودن آن

با توجه به پیشرفت تکنولوژی، چگونگی تاثیر مدیتیشن بر مغز، توسط محققان و مشاوران بهداشت و سلامتی مشاهده و بررسی شده است. برای درک بهتر این تاثیر لازم است کمی درباره ساختار مغز بدانید.

در مغز شما میلیون­‌های نورون وجود دارد. این سلول­‌ها از طریق سیگنال­‌های الکتریکی و شیمیایی با یکدیگر ارتباط برقرار می­‌کنند. هر نورون به هزاران نورون دیگر متصل است و از این طریق در قسمت‌­های مختلف مغز شبکه تشکیل می­‌دهند. این شبکه­‌ها که مربوط به قسمت­‌های مختلف مغز است، وظیفه و کار متفاوتی را بر عهده دارند.

مطالعات نشان می­‌دهد افرادی که به طور مداوم مدیتیشن می­‌کنند، تفاوت­‌های خاصی در ساختار مغزشان دارند. این تفاوت­‌ها مربوط به بافت مغزی­ برخی قسمت­‌هاست که متراکم‌­تر و یا بزرگ‌تر هستند؛ که نشانه ارتباطات بیشتر و قوی­‌تر نورون­‌های آن قسمت مغز است.

بخش‌­های تحت تاثیر قالبا وظیفه مدیریت و کنترل حواس (بینایی، شنیداری و …)، توانایی تمرکز، پردازش احساسات و عواطف را بر عهده دارند. در نتیجه مغز کسانی­‌ که به طور منظم مدیتیشن می­‌کنند سالم­‌تر است و با افزایش سن کمتر دچار عارضه می­‌شوند. همچنین این افراد توانایی بیشتری برای مقابله با احساسات منفی از قبیل ترس، خشم و اندوه را دارند.

تاثیرات مراقبه در سلامتی

مدیتیشن، ضربان قلب، مصرف اکسیژن، تعداد دفعات تنفس، هورمون استرس، فعالیت عصبی (عکس‌­العمل)، میزان متوسط فشار خون را کاهش می­‌دهد.

همینطور افرادی که حدودا دو یا سه سال است که مدیتیشن می­‌کنند، به طور عادی فشار خون پایین دارند. در طول مدیتیشن، در سه دقیقه اول مصرف اکسیژن حدواد 10 الی 20 درصد و در طول خواب (در 4 یا 5 ساعت)، 8 درصد کاهش می­‌یابد.

کسانی ­‌که سال­‌های متعددی مدیتیشن کرده­‌اند، تعداد تنفس‌­شان به 3 یا 4  در دقیقه کاهش می­‌یابد و امواج مغزی آن­ها از آلفا که در حالت آرامش است به امواج آرام‌­تر دلتا و تتا تغییر می‌­کند.

با وجود اینکه شواهد کافی برای تاثیر مدیتیشن بر احساسات مثبت، تمرکز، عادات غذا خوردن، خوابیدن و وزن افراد وجود ندارد، مطالعاتی تاثیر مدیتیشن برای کنترل توجه و بهبود خودآگاهی را تصدیق می‌­کنند.  همچنین یک مطالعه در سال 2017 نشان داده که مدیتیشن بر همدلی، شفقت و رفتارهای مثبت اجتماعی تاثیرات قابل توجهی دارد.

 

طبقه­‌بندی مدیتیشن

روش های متمرکز و باز

در غرب تکنیک‌­های مدیتیشن اغلب در دو دسته کلی طبقه­‌بندی می­‌شوند که برای تمرین­‌ها با هم ترکیب می­‌شوند: مراقبه متمرکز و مراقبه باز (خودآگاهی).

روش­‌های متمرکز شامل توجه به تنفس، ایده یا یک احساس (متا)، کوان (kōan)، مانترا (مراقبه با ذکر) و مراقبه تک نقطه‌ای (single point meditation) و روش‌­های باز شامل ذهن آگاهی، شیکان­تازا و دیگر روش­‌های خودآگاهی می­‌شود.

یکی از روش­‌های پیشنهادی برای افراد مبتدی، اسکن بدن است که با کمک اسکن ذهنی هر قسمت، با بدن خود ارتباط برقرار می‌­کنیم.

تصور کنید یک دستگاه فتوکپی به آرامی روی بدن ما حرکت می‌­کند. و هر گونه احساسی از سر تا انگشتان پا را تشخیص می‌­دهد. از این طریق بدون هیچ‌گونه تلاشی برای پیش­‌داوری و یا تغییر، متوجه احساس (درد، تنش، راحتی، ناخوشایندی، سبکی و سنگینی) هر قسمت از بدن می‌­شویم. طبق تحقیقات انجام شده، اسکن منظم بدن منجر به کاهش هورمون­‌های استرس نیز می‌­شود.

 

روش اسکن بدن

چشمان خود را ببندید و تمام تمرکزتان را به قسمت بالای سر بیاورید و به آرامی شروع به اسکن کنید. حدود 20 ثانیه هر قسمت را بررسی و اسکن کنید و سپس سراغ قسمت بعدی (از سر به سمت ابروها، چشم­ها، گوش­ها، بینی، دهان، گلو، گردن، شانه­ها، سینه، بازوها و … تا انگشتان پا) بروید. توجه داشته باشید که اگر در طول این تمرین حواستان به یک فکر یا صدا پرت شد، آن را باید رها کنید و توجهی نداشته باشید. مجددا تمرکز کنید و از آخرین قسمتی که اسکن شده، ادامه دهید. پس از اینکه اسکن کل بدن تمام شد چشم­ها را باز کنید.

 

دیگر طبقه­‌بندی­‌ها

نظریه­‌های دیگری برای طبقه­‌بندی و رویکردهای مراقبه وجود دارد که آن را به مدیتیشن متمرکز، زایشی، دریافتی و بازتابی تقسیم می­‌کنند.

• متمرکز: مانند مدیتیشن تمرکز عمیق، تنفس، TM(مدیتیشن ماورایی)، تجسم خلاق
• زایشی: ایجاد ویژگی­‌هایی مانند محبت، مهربانی و شفقت
• دریافتی: مراقبه باز در این دسته قرار می­‌گیرد
• تفکری: بررسی‌­های سیستماتیک و تفکر در این دسته قرار می­‌گیرند
• ایستا: یک جا ساکت می‌نشینیم و سعی می‌کنیم جلوی گفت‌و‌گوی درونی و ذهن را بگیریم
• پویا: ذهن را وادار به فکر کردن می‌کنیم و جلوی آن را نمی‌گیریم

 

سبک­‌ها

تکنیک­‌های مختلفی برای مدیتیشن وجود دارد که هدف تمام آن­ها آرامش درونی است. اما توجه داشته باشید که تمام این سبک­‌ها برای همه افراد مناسب نیست و هر کدام از این شیوه­‌ها به مهارت و ذهنیت­‌های متفاوتی نیاز دارد. در این قسمت به برخی از این سبک­‌ها اشاره می­‌کنیم:

 

• مدیتیشن هدایت شده:

برای شروع این مدیتیشن‌ها می‌توانند بسیار کمک کننده باشند. در مراقبه هدایت شده معمولا شما با کمک یک معلم یا یک فایل صوتی مدیتیشن می‌کنید و همه مراحل را قدم به قدم انجام می‌دهید. البته از دستورالعمل‌های مرحله به مرحله مدیتیشن هم می‌توانید استفاده کنید. تنها نکته مهم این است که فقط نباید به این مدیتیشن‌ها بسنده کنید و لازم است به مرور، با خوداتکایی مدیتیشن را ادامه بدهید تا وابستگی به شخص یا فایل صوتی برای تمرین نداشته باشید. برای توضیحات بیشتر این نوع مدبتبشن می‌توانید به فایل مراقبه و آرامش ذهن رجوع کنید.

 

• مدیتیشن مانترا:

مانتراها یا ذکرها در واقع کلماتی هستند که با تکرار آن‌ها یک ارتعاش صوتی ایجاد می‌شود که این ارتعاش می‌تواند تاثیرات مثبتی روی جسم، ذهن و روان ما بگذارد. مانتراهای بسیار زیادی وجود دارند که هرکدام کارکرد منحصر به‌فرد خود را دارند در نتیجه بر اساس شرایط و هدفی که دنبال می‌کنیم می‌توانیم از مانتراها استفاده کنیم.

 

• چی­‌کونگ:

چی‌کونگ یک مجموعه کامل از تمرینات، نگرش‌ها، مدیتیشن‌ها و… است که به چند گروه کلی تقسیم می‌شوند. اصلی‌ترین چی‌کونگ ها شامل چی‌کونگ رزمی (تای‌چی، درنای سفید، شائولین) چی‌کونگ سلامتی( تمرینات سلامتی مثل: پنج حیوان، چهار فصل، هشت قطعه زربفت و…) چی‌کونگ معنوی (مراقبه‌ها و تمرینات ذهنی) چی‌کونگ مذهبی( قوانین و مناسک کهن) و… می‌شود.

 

• تای­‌چی:

یکی از زیرمجموعه های چی‌کونگ است که بیشتر به بعد رزمی می‌پردازد اما همچنان بعد ذهنی و درونی محکمی دارد. تای‌چی به نسبت روشی مثل شائولین بخش ذهنی و تمرینات مدیتیشنی بیشتر و عمیق‌تری دارد.

 

• مدیتیشن ماورایی(تی ام):

این سبک نوعی تکنیک برای ” رشد درونی” است که با “تمرکز عمیق و مدیتیشن باز” متفاوت است. در این روش هیچ­‌گونه تلاشی برای حفظ شرایط انجام نمی­‌شود. افراد پس از شروع این سبک تمرینات، به طور خودکار در فعالیت­‌های خود فراتر می­‌روند. و بعد از توقف، در صورت لزوم مجددا شروع می­‌شود. این سبک در سایر تکنیک­‌ها مانند “ذن و چی­‌کونگ” توسط مراقبه­‌گران با تجربه نیز انجام می­‌شود. مدیتیشن تی‌ام به‌وسیله ذکر انجام می‌شود و این ذکرها کلمات به‌خصوصی هستند که توسط معلم به هر شاگرد داده می‌شود. همچنین در این روش قوانین سخت‌گیرانه‌ای درباره مکان مراقبه و زمان انجام آن وجود دارد.

 

 

• یوگا:

یوگا به زبان هندی به معنی راهی برای رشد و تعالی معنوی است. و هر تکنیک یا روشی که به این موضوع کمک کند به نوعی یوگا محسوب می‌شود. البته امروزه یوگا بیشتر با تمرینات بدنی و کششی شناخته می‌شود. به شکل سنتی، یوگا هشت مرحله دارد و شاگرد مراتب و مراحل را به مرور طی می‌کند تا روی بخش‌های مختلف مسلط شود. یوگا فقط حرکات بدنی یا آسانا نیست. بلکه شامل دیدگاه، تمرینات ذهنی، پاکسازی، تسلط روی بدن و… می‌شود. در همه مراحل و سبک‌های یوگا به مدیتیشن توجه ویژه‌ای وجود دارد و حتی در تمرینات ابتدایی و پایه که شامل همان حرکات کششی می‌شود به نوعی مدیتیشن صورت می‌گیرد.

 

• مراقبه معنوی:

این دسته مدیتیشن‌ها بیشتر روی درک و افکار ما تمرکز دارند و در این روش به سراغ باورهایی که داریم و همچنین افکار و قطعیت‌هایی که در ذهن ریشه دارند می‌رویم. مراقبه کردن روی یک مفهوم یا یک معقوله فلسفی و معنوی در این دسته قرار می‌گیرد.

 

• مدیتیشن متمرکز:

این گونه مراقبه ها شامل تمرکز عمیق و توجه مطلق می‌شوند. یعنی توجه و تمرکز کامل خود را به موضوعی خاص معطوف می‌کنیم و تلاش می‌کنیم اجازه ندهیم این تمرکز کاهش پیدا کند یا منحرف شود. به مرور و با تمرین میزان تمرکز افزایش پیدا می‌کند.

 

• مدیتیشن حرکتی:

مدیتیشن‌هایی که با تحرک و حرکت همراه هستند جز مدیتیشن‌های حرکتی به حساب می‌آیند. مثل آساناهای یوگا و یا تمرینات تای‌چی. البته به غیر از این موارد هر مدیتیشنی که بصورت فعال و با حرکت باشد نیز تاثیر گذار است.

 

• آرامش پیش‌­رونده:

ریلکسیشن یا ارامش پیش‌رونده برای مبتدیان می‌تواند شروع خوبی باشد اما در مدیتیتورهای پیشرفته بیشتر پیش‌نیاز و قدمی برای آمادگی جهت آغاز مراقبه اصلی است. به شکل کلی ریلکسیشن به دو نوع انجام می‌شود. حالت اول رها کردن قسمت به قسمت تمام بدن و حالت دوم منقبض کردن بخش‌های بدن و سپس رها کردن آن‌ها. در هر دو حالت تمام بخش‌ها و اندام‌ها به ترتیب شل و رها می‌شوند.

 

• مراقبه محبت­‌آمیز:

مدیتیشن روی عشق، محبت، بخشش و… بدین شکل که روی خود این مفاهیم و احساسات و روی درک خودمان از آن‌ها مدیتیشن می‌کنیم. همچنین ایجاد این احساسات و باورها و فکرهایی که ما درباره آن‌ها داریم.

 

• مدیتیشن تجسم:

مدیتیشن کردن می‌تواند همراه با تجسم و تصور باشد. این تجسم‌ها هم به متمرکز شدن کمک می‌کند و هم می‌توانند در جهت رشد معنوی یا عمیق‌تر شدن مدیتیشن به کار گرفته شوند. در تجسم کردن ما هیچ محدودیتی نداریم پس می‌توانیم از بی‌نهایت ایده و تصور استفاده کنیم.

تفاوت مراقبه و ذهن­‌آگاهی

در بسیاری از مواقع دو کلمه “مدیتیشن و ذهن­‌آگاهی” به جای یکدیگر استفاده می‌­شوند. اما بهتر است تفاوت و تمایز بین آن­ها را بدانید.

شاید بتوان گفت ترجمه درست‌تر “مایند فول‌نس” یا ذهن اگاهی، حضورذهنی است. حضورذهنی دقیقا همان مفهوم “مایند فول‌نس” است و می‌تواند معنا و مفهوم را بهتر منتقل کند.

 

ذهن­‌آگاهی یا حضورذهنی، آگاهی بدون سرگردانی ذهن، قضاوت و انتقاد از آنچه که در زمان حال می­‌گذرد است. در حالیکه مدیتیشن نوعی تمرین و آموزش برای تمرکز و توجه (حضور واقعی در لحظه) می‌­باشد که ذهن‌­آگاهی را پرورش می‌­دهد، تا در طول روز، به ویژه در موقعیت های دشوار، هوشیارتر باشیم.

مدیتیشن ماورایی که از طریق یک مانترا انجام می­‌شود نیز نوعی مراقبه ذهن‌­آگاهی­‌ست که هدف آن ارتقا حالت آگاهی در زمان آرامش است.

به بیان ساده‌تر ذهن‌اگاهی یا حضورذهنی حالت ساده شده مدیتیشن بوده و عملا صرف بودن در لحظه حال است اما مدیتیشن می‌تواند پیچیده‌تر و عمیق‌تر باشد.

 

چگونه مدیتیشن را شروع کنیم؟

اگر می­خواهید مدیتیشن روزانه را شروع کنید، بهتر است ابتدا به این موارد توجه کنید:

• تحقیق و بررسی: درباره مدیتیشن و روش‌­های آن بیشتر مطالعه و تحقیق کنید.
• با پزشک خود صحبت کنید: اگر دچار بیماری خاصی هستید حتما پیش از شروع تمرینات با پزشک خود مشورت کنید.
• راهنمایی و مشورت تخصصی بگیرید: با شخصی که به طور تخصصی در این حوزه کار می­‌کند صحبت کنید.
• آنچه را که دوست دارید، یاد بگیرید: سبک­‌ها و روش‌­های مختلف مراقبه را بررسی و سبکی که متناسب شماست را انتخاب کنید. در این صورت برای ادامه مسیر مصمم‌­تر خواهید بود.
• زمان مناسب را در نظر بگیرید: برنامه روزانه خود را بررسی و مرتب کنید و یک زمان آزاد برای مدیتیشن در نظر بگیرید.
• محیط اطراف خود را آماده کنید: محیطی که قصد دارید در آنجا مدیتیشن انجام دهید را آماده کنید تا در زمان مشخص شده، وقت خود را صرف مهیا و آماده کردن محیط نکنید.
• از درخواست کمک اجتناب نکنید: هر زمان که در انجام تمرینات نیاز به کمک داشتید و یا سوالی برایتان پیش آمد، از افراد حرف‌ه­ای این حوزه سوال بپرسید و درخواست کمک کنید. در این مواقع روی تیم ذنیران نیز می­‌توانید کاملا حساب کنید.

 

مدیتیشن برای مبتدیان

مدیتیشن تمرینی برای همه و بدون هیچ محدودیتی‌ست. با وجود اینکه انواع مختلفی دارد، ولی بسیار ساده­‌تر از چیزی­‌ست که فکر می­‌کنید. در این بخش مراحل مدیتیشن مقدماتی که یکی از مدیتیشن­‌های مناسب مبتدیان است را با هم بررسی می­‌کنیم:

پیش از شروع مکان مناسبی را انتخاب کنید و مدت زمان مشخصی را در نظر بگیرید.

 

1. در یک مکان آرام و ساکت بنشینید

(بهتر است نکات نشستن را رعایت کنیم: می‌توانید روی صندلی یا روی زمین بنشینید و تکیه دهید. ستون فقرات باید در نشستن کاملاً صاف باشد و سر در راستای ستون فقرات قرار ‌گیرد. گردن و شانه­‌هایتان را رها کنید. دست‌­ها و پاها را در حالتی که راحت­‌تر هستید قرار دهید.)

نکات:

• به ساکت بودن محیط بیش از حد حساس نشوید. در هر صورت به ندرت پیش می‌­آید که هیچ‌گونه صدایی در محیط وجود نداشته باشد. در نتیجه مدیتیشن خود را بدون در نظر گرفتن صداهای اطراف شروع کنید و انجام دهید.
• لباس­ راحت برای انجام مراقبه بپوشید و کفش­‌های خود را دربیاورید.

 

2. زمان محدودی را مشخص کنید.

اگر مبتدی هستید، مدت زمان 2 الی 5 دقیقه­‌ای برای شما مناسب است.

 

3. به آسودگی بدن خود توجه کنید.

شما برای مدیتیشن می­‌توانید روی صندلی، یا روی زمین بنشینید. پاهای خود را در حالت چهارزانو یا هر حالت دیگری قرار بدهید. فقط به این نکته توجه داشته باشید که در شرایطی بنشینید که برای مدت زمان مشخص شده در آن حالت بمانید.

 

4. به تنفس­تان توجه کنید

به دم و بازدم خود توجه داشته باشید.

 

5. نگران حواس‌­پرتی­‌های هنگام تمرین نباشید

ممکن است در زمان تمرین ناخودآگاه تمرکزتان از تنفس بهم بریزد. هنگامی که متوجه این موضوع شدید، در چند ثانیه یا دقیقه فقط توجه خود را به تنفس بازگردانید.

 

6. با خودتان مهربان باشید

خودتان را هنگامی حواس­‌پرتی سرزنش و قضاوت نکنید. فقط باید توجه خود را مجددا متمرکز کنید.

 

7. به آرامی مراقبه خود را تمام کنید

اگر چشمان‌تان بسته است، به آرامی چشم‌­ها را باز و به صداهای اطراف توجه کنید. به افکار، احساسات و همینطور احساسات بدن­‌تان در حال حاضر دقت کنید

 

این تمام یک مدیتیشن بود. توجه خود را متمرکز می­‌کنید، حواس شما پرت می­‌شود، مجددا تلاش می­‌کنید تا متمرکز شوید و این روند ادامه دارد.

ممکن است در ابتدا شما هم مثل همه مشکلاتی داشته باشید و گمان کنید که مراحل مدیتیشن را درست انجام ندادید، ولی دقت کنید که این­‌ها فقط فکر و تصور هستند. هیچ راه درست و غلطی وجود ندارد.

مهم‌­ترین زمان در مدیتیشن، لحظه‌­ایست که شما می­نشینید و قصد شروع تمرین را دارید. چرا که در این لحظه شما به باور تغییر و مراقبت از سلامت روح و روان خود رسیده‌­اید و می­‌خواهید آن را (تمرکز، صبوری، مهربانی و …) عملی کنید.

 

دیگر ایده­‌ها برای مبتدیان

     یک ایده دیگر برای مدیتیشن، راه رفتن به سمت عقب (عقب‌عقب راه برویم) می‌باشد.  در این حالت مجبوریم به چیزی فکر نکنیم و در لحظه حال باقی بمانیم.

ایده دیگر این است که کنار خیابان روی لبه جدول شروع به راه رفتن کنیم، در این حالت اگر یک لحظه ذهن ما درگیر شود تعادل ما از بین می‌رود و مجبوریم با تمام تمرکز روی جدول راه برویم.

اولین نکته راجع به تمرین و نتیجه گرفتن این است که سعی کنید از روزی چند دقیقه مراقبه و مدیتیشن را شروع کنید و آن را به روزی نیم ساعت برسانید. این مدت زمان می‌تواند پیوسته نباشد، یعنی شما می‌توانید در روز پنج تا ده دقیقه مدیتیشن انجام دهید ولی در واقع پنجاه دقیقه مراقبه می‌کنید.

 

مدیتیشن هدایت‌شده

مدیتیشن هدایت شده شکلی از مراقبه است که از تکنیک­‌های مختلف برای دستیابی یا ارتقا حالت مراقبه استفاده می‌­شود. این مدیتیشن ممکن است با راهنمایی

 

یک مراقبه‌­گر حرفه‌­ای، یا از طریق تصویر، ویدئو، موسیقی و سایر تکنیک­‌ها انجام شود. این تمرین­‌ها می‌­تواند به صورت حضوری یا از طریق رسانه به صورت آموزش کلامی و یا همراه با موسیقی (موسیقی مدیتیشن و موسیقی­های درمانی) انجام شود.

 

مدیتیشن در محل کار

هدف اصلی مدیتیشن در محل کار کاهش استرس و بهبود واکنش به استرس می­‌باشد. یکی از این تمرینات می­‌تواند یک مدیتیشن کوتاه چند دقیقه‌ای در پشت میز کارتان باشد، مدیتیشن‌های ساده و موثر زیادی وجود دارند که برای محل کار مناسب هستند. حتی دو دقیقه نفس عمیق با توجه و حضور می‌تواند بازدهی شما را در محل‌کار تا حد زیادی افزایش دهد.

مدیتیشن در محل‌کار بسیار کمک کننده و لازم است. خصوصا در کارهایی که نیاز به تمرکز، آرامش، خلاقیت و بازدهی بالا دارند مدیتیشن می‌تواند کمک کند تا خیلی بهتر و با تمرکز بیشتر کار کنید.

 

 مدیتیشن و ثروت

مراقبه ثروت تکنیکی­‌ست که روی پول و جمع‌­آوری دارایی تمرکز می‌کند و از این طریق شانس و فرصت­‌های شخص را افزایش می­‌دهد. در این سبک، افکار مثبت منجر به تصمیمات بهتر، خلاقانه و هوشمندانه‌­تر و همچنین احساس ثروتمندی فرد می‌­شود. این نوع مراقبه معمولا یک الی دو بار در روز و صبح‌­ها یا پیش از شروع کار انجام می­‌شود. احساس ثروتمندی در آغاز یک روز کاری باعث می­‌شود تا فرد از هیچ تلاشی برای دستیابی به رویاهای خود دریغ نکند.

برای شروع شخص در یک حالت راحت (چهارزانو روی زمین یا روی صندلی) می­‌نشیند و برای آرام شدن ضربان قلب و تمرکز ذهن، چند نفس عمیق می­‌کشد. سپس چشمان خود را می‌­بندد و خود را همراه تصویر یا فیلمی از پول تجسم می­‌کند. این مدیتیشن به مدت 10 الی 30 دقیقه در روز و یا تا زمانی که شخص بتواند ذهن خود را متمرکز کند، انجام می­‌شود.

مدیتیشن ثروت الزاما مبتنی بر تفکر مثبت و قانون جذب نیست. بلکه روی تفکر فرد درباره پول و راه‌های رسیدن به پول، دیدگاه‌های فرد درباره ثروت، افراد ثروتمند، دستیابی به ثروت و… اثر می‌گذارد و کار می‌کند. بر همین اساس، مراقبه­‌گر با متمرکز شدن روی هدف، بر نگرش خود و اطرافیان در دستیابی به اهدافش تاثیر می­‌گذارد. به همین ترتیب، از خرج کردن بی­‌رویه پول امتناع می‌­کند و همچنین دیگران او را در رسیدن به اهدافش یاری می­‌کنند.

در واقع تفکر مثبت، توانمندسازی ذهن برای تغییر را به دنبال دارد. و همین امر باعث می‌­شود که هر کسی بدون توجه به تحصیلات یا پیشینه به اهداف خود برای دستیابی به ثروت برسد.

 

مدیتیشن هنگام راه رفتن

مدیتیشن پیاده‌­روی بعد از مدیتیشن­‌هایی مثل تنفس، تمرکز، اسکن بدن و … پیشنهاد می­‌شود. یادگیری برخی از اصول برای مراقبه و پیاده­‌روی به صورت همزمان بسیار مفید و حائز اهمیت است.

مدیتیشن موقع راه رفتن تکنیک ساده و اثرگذاری است که کمک می‌کند از زمان های مرده هم به عنوان مدیتیشن استفاده کنیم. مراقبه راه رفتن به سادگی قابل انجام است فقط کافیست با حضور و آگاهی راه رفتن را انجام بدهیم. موقع راه رفتن تمرکز و توجه خود را فقط به راه رفتن معطوف کنید و به همه عضلات و اندام‌های بدن که حرکت می‌کنند توجه کنید. بدین ترتیب با توجه کامل راه می‌روید.

 

مدیتیشن در غذا خوردن

یکی دیگر از تمرین­‌های مراقبه، غذا خوردن آگاهانه است. برای این تمرین زمان و مکان مناسبی انتخاب کنید تا تمام توجه شما به غذا خوردن متمرکز شود. این مراقبه را از غذاهای ساده مانند خوردن یک سیب یا هر زمان که برای وعده غذایی تنها هستید، شروع کنید.

غذا خوردن آگاهانه نه تنها یک تمرین ارزشمند و لذت‌­بخش است، بلکه تجربیات و حس­‌های جدیدی را به شما نشان می­‌دهد. برخی مطالعات نشان داده‌­اند، زمانی­‌که شما بیشتر به میزان گرسنگی خود و چیزی که می‌­خورید توجه می­‌کنید، غذای کمتری می­‌خورید. در نتیجه، غذا خوردن آگاهانه منجر به کاهش وزن نیز می‌­شود.

 

چگونه آگاهانه غذا بخوریم؟

برای شروع و تجربه این مراقبه، زمانی را به غذا خوردن و بررسی واکنش‌­های خود اختصاص دهید.

• هنگامی که برای صرف غذا سر سفره می­‌نشینید چه احساسی دارید؟ آیا گرسنه هستید؟ آب دهانتان راه می­‌افتد؟
• از نزدیک به غذا نگاه کنید و آن را به دقت بررسی کنید. گرم است یا سرد؟ چه بویی است؟ چه رنگی دارد؟
• زمانی­‌که اولین لقمه را می­‌خواهید در دهان بگذارید چه واکنشی دارید؟ ترشح بیشتر بزاق؟ آیا از قبل به لقمه بعدی فکر می­‌کنید؟
• وقتی غذا به زبان شما می­‌خورد چه حسی دارید؟ آیا بیشتر تمایل به جویدن غذا دارید یا می­‌خواهید زودتر آن را قورت دهید و لقمه بعدی را در دهان بگذارید؟
• وقتی غذا را می­جوید چه احساسی دارید؟ آیا می­توانید آن را زمان قورت دادن حس کنید؟

زمانی­‌که یک لقمه را به طور کامل میل کردید، سراغ لقمه بعدی بروید و سعی کنید به هر آنچه که می­‌توانید تجربه کنید (مزه‌­ها، بوها، احساسات فیزیکی، واکنش‌­ها و …)، توجه داشته باشید.

 

مدیتیشن را به یک عادت تبدیل کنید

انگیزه و هدف خود را از مدیتیشن و مراقبه مشخص کنید. این کار باعث می­‌‌شود تا در طول تمرینات دچار شک، خستگی و بی­‌حوصلگی نشوید و مسیر خود را ادامه دهید. هدف شما از مراقبه می­‌تواند شادتر بودن، آرام­‌تر بودن، متمرکز بودن یا کم کردن استرس باشد.

تقریبا 95% از رفتارهای ما به صورت پیش­‌فرض و غیر ارادی انجام می­‌شود. شبکه­‌های عصبی زیر بنای تمامی عادات ما هستند و میلیون­‌ها ورودی حسی (در هر ثانیه) را توسط میانبرها مدیریت می­‌کنند. همین سیگنال­‌های مغزی باعث می­‌شوند که ما پیش از به یاد آوردن هدف و انگیزه خود به صورت پیش‌­فرض به رفتارهای قدیمی رو بیاوریم.

ذهن­‌اگاهی دقیقا برعکس این فرآیندهای پیش‌­فرض است و رفتارها و تصمیم­‌گیری­‌های ما را در مقابل این پیش‌­فرضیات کنترل می­‌کند. این کار نیاز به تمرین مداوم دارد و هر زمان که ما کاری را به صورت عمدی انجام می‌­دهیم، انعطاف­‌پذیری عصبی را تحریک و ماده خاکستری مغز (از نورون­هایی­‌ که هنوز در جریان فرآیندهای پیش‌­فرض قرار نگرفته‌­اند، تشکیل شده) را فعال می­‌کنیم.

“طراحی رفتار” یکی از راه­هایی‌­ست که می­‌توانیم برای کنترل فرآیندهای پیش­‌فرض به کار بگیریم. در ابتدا باید رفتارها و عکس‌­العمل­‌های خود را به مغز عمدی بسپاریم و موانع موجود بر سر راه آن را کم و در مقابل موانع موجود بر سر راه مغز پیش‌­فرض را افزایش دهیم و از ارائه میانبرهای آن جلوگیری کنیم.

 

چگونه به رفتارهای عمدی قدرت ببخشیم؟

1. اگر قصد انجام یوگا یا مدیتیشن دارید، تشک یوگا یا بالشتک مدیتیشن خود را وسط اتاق قرار دهید تا هنگام راه رفتن بتوانید آن را ببینید.
2. یادداشت­‌هایی را به صورت یادآوری در نقاط مختلف خانه برای خودتان قرار دهید. ولی توجه داشته باشید که باید مرتبا آن­ها را تغییر دهید و یادداشت­‌های جدیدی برای خودتان بنویسید. چرا که بعد از یک هفته مغز شما به آن­ها عادت می‌­کند و خیلی ساده از کنارشان می­‌گذرید.
3. الگوهای جدیدی از رفتارهای عمدی برای تقویت ذهن­‌آگاهی خلق و استفاده کنید. برای مثال، اگر تلفن زنگ خورد، پیش از پاسخ دادن یک نفس عمیق بکشید.

 

پیشینه مدیتیشن

تاریخچه مدیتیشن به نوعی به زمینه­‌های مذهبی آن متصل است. توانایی تمرکز عمیق که یکی از روش‌­های مدیتیشن است، به آخرین مرحله تکامل بیولوژیکی انسان کمک کرده است.

همچنین اولین اشارات به مدیتیشن که توسط گاوین فلود مطرح شده، (” انسان پس از تمرکز و آرام شدن، خود را در درون خود درک می‌کند”) در اوپانیشادهای میانی و مهابهاراتا یافت شده است.  به همین ترتیب، مدیتیشن عصر جدید اغلب تحت تاثیر فلسفه شرقی، عرفان، یوگا، هندوئیسم و ​​بودیسم و گاها غرب است.

 

مراقبه در مکاتب و آیین‌­های مختلف

با وجود اینکه مدیتیشن ریشه­ در فلسفه­‌های باستانی، مذاهب و مکاتب دارد، اما برای انجام آن لازم نیست که شما حتما یک شخص مذهبی باشید. برای گسترش اطلاعات شما در این حوزه، در ادامه به روش­‌های آن در مکاتب و مذاهب مختلف اشاره خواهیم کرد.

 

• مدیتیشن در آیین بودایی:

بسیاری از روش‌­های مراقبه از بودیسم که یک فلسفه و آیین است،  برگرفته شده‌­اند. برای مثال مدیتیشن تراوادان بیشتر در آسیا شرقی به ویژه در هند و تایلند رایج است. مدیتیشن ذن بودایی (ذن‌بودیسم) نیز در چین شروع و دیگر روش‌­های آن در سایر کشورها تکامل یافته است (مانند ذن در ژاپن).

در همین راستا، مدیتیشن تانتریک بودایی (تانترا یا تنترا) از تبت سابق که در حال حاضر در چین قرار دارد، برگرفته شده است.

مدیتیشن در آیین بودایی در دو دسته سامانتا (آرام ماندن) و ویپاسانا (بینش و بصیرت) قرار می­‌گیرد. ذهن‌­آگاهی یا مدیتیشن تمرکز، شکلی از تمرکز عمیق است که به آرام شدن ذهن کمک می­‌کند.

ذهن آرام با بررسی تجارب (فاکتورهای زودگذر و در حال تغییر)، تفکر، خودآگاهی متمرکز و کشف ماهیت واقعی ذهن می­‌تواند واقعیات را بررسی کند.

در سال 2019 محققان به دو دسته “تمرکز عمیق و مدیتیشن باز (نظارت باز)” انتقاداتی وارد کردند. آن­ها با در نظر گرفتن دو بعد اصلی (فعالسازی و میزان جهت­‌گیری بدن) برای مدیتیشن، آن را به 7 دسته تقسیم کردند: مشاهده ذهنی، مراقبه بدن محور، تمرکز بصری، تفکر، مدیتیشن متمرکز، مدیتیشن مانترا و مراقبه همراه با حرکت.

 

• مدیتیشن در آیین مسیح:

در آیین مسیح تفکر از اهمیت ویژه‌­ای برخوردار است و عبادت را نوعی مدیتیشن (مراقبه) می‌­دانند. چرا که در عبادات شما عمیقا درباره خدا یا مفاهیم مذهبی تمرکز و تفکر می­‌کنید.

 

• مدیتیشن در دیدگاه اوشو:

در مکتب اوشو مدیتیشن‌های متفاوت و بسیاری به کار گرفته می‌شوند که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به ذن، تانترا و مراقبه‌های پویا اشاره کرد.

مدیتیشن اوشو که “مراقبه پویا” نیز نامیده می‌­شود، ریشه در هندوئیسم دارد. این مدیتیشن با تمرینات تنفسی (عمیق و سنجیده) انجام می­‌شود.

 

• مدیتیشن در مکتب صوفی:

مکتب صوفی یکی از مکاتب عرفانی است و مراقبه یکی از تمرینات رایج در بین پیروان آن می‌­باشد. در تصوف روش‌های مختلف از مدیتیشن استفاده می‌شود. رقص سماع خود نوعی مدیتیشن به حساب می‌آید، همچنین خلوت نشینی، چله نشستن و… همگی به نوعی مدیتیشن هستند یا مراقبه را در خود جای داده‌اند.

 

• مدیتیشن در مکتب تائو:

تائویسم نیز مانند بودا یک فلسفه و آیین محسوب می­‌شود و از چین منشا گرفته است. در تائو مدیتیشن بسیار مورد توجه است و به آن پرداخته می‌شود. در واقع تائو ریشه روش‌هایی مثل چی‌کونگ و تای‌چی محسوب می‌شود که همین روش‌ها شامل مدیتیشن‌های متنوع و مختلفی می‌شوند. همچنین بخشی از ریشه ذن در مکتب تائو است.

 

• مدیتیشن در هند

مدیتیشن ماورایی، ویپاسانا و یوگا سبک‌­هایی هستند که از هند می­‌آیند. در مدیتیشن ماورایی افراد روی مانتراهایی (کلمه یا عبارات مشخص) تمرکز و آن را با صدای بلند و یا در ذهن خود تکرار می­‌کنند. یوگا نیز نوعی مدیتیشن فیزیکی­‌ست که شامل اخلاقیات (یاما، نیاما)، آسانا (حرکات بدنی) و پرانایاما (تمرینات تنفسی) است.

 

مدیتیشن­های کهن

• مدیتیشن جین (تصویرسازی مدیتیشن ماهاویرا زیر درخت):

هدف اصلی این مدیتیشن دانایی مطلق است. مراقبه جین که به دو دسته دارما دیانا و شوکلا دیانا تقسیم می­‌شود، به عنوان راهی برای رهایی تلقی می­‌شود.

این مراقبه از سه بخش اصلی تشکیل شده است: ادراک و ایمان صحیح، علم صحیح و رفتار صحیح. مدیتیشن در جینیسم به دنبال تحقق نفس، رسیدن به رستگاری و رهایی روح است که در این حالت، روح در ناب­ و خالص‌­ترین وضعیت به دور از هرگونه دلبستگی و بیزاری است. در واقع مراقبه­‌گر تلاش می‌­کند که یک دانا بینا باشد.

• بودیدارما در تمرین ذاذن:

در آیین بودا مدیتیشن را مسیری به سوی بیداری و نیروانا می­‌دانند. نزدیک‌­ترین واژه‌­ها به مدیتیشن در زبان­‌های بودایی کلاسیک عبارتند از: بهاوانا/bhāvanā (توسعه)، تمرین­‌های تفکر بدن، آناپاناساتی/Anapanasati (آگاهی به تنفس/ مدیتیشن تنفس) که به جهنا/دیانا یا سامادی ختم می‌شود.

مدیتیشن­‌های کهن بودایی (مدیتیشن تنفس و تمرین­های مربوط به تفکر بدن) غالبا در مدارس و توسط مراقبه­‌گران و راهنمایان به دانش‌­آموزان منتقل می­‌شد و این شیوه‌­ها از طریق انتقال شفاهی به دانش‌­آموزان و متون در تمامی سنت‌­های بودایی حفظ و با توجه تفاسیر متمایز تکمیل شده‌­اند.

بودیدارما به عنوان یکی از شاگردان بودا این روش‌ها را با خود به چین برد و در آنجا تحت تاثیر تائو این روش‌ها را تکمیل کرد؛ و در نتیجه آن ذاذن پیدا شد.

 

• دیانا

دیانا یکی از همراهان اصلی “گوتاما بودا”، بنیان­‌گذار بودیسم می‌­باشد که بر تمرکز عمیق تاکید دارد. با توجه به کتاب­های کهن بودا (تراوادا بوداگوسا)، دیانا روشی برای گسترش آرامش و ذهن­‌آگاهی (حضور ذهن) از طریق مراقبه تنفس (بدون هیچ گونه تلاش برای تنظیم) می­‌باشد.

از آنجایی­‌که به این اهداف در بوجهانگا تحت عنوان “هفت عامل بیداری” یاد شده، می­‌توان آن را جز برنامه­‌های اصلی و اولیه بهاوانای بودایی دانست. به گفته وتر، دیانا یک تحول طبیعی از محدودیت­‌های حسی و اخلاقی­‌ست که توسط سنت بودایی تجویز شده است.

 

• ساماتا و ویپاسانا

بودا دو ویژگی ذهنی مهم که حاصل مراقبه معنوی یا باوانا ست را ساماتا (آرامش و آسایش خاطر) و ویپاسانا (بصیرت) می­‌داند. همانطور که دیانا به تمرکز، سنت در حال توسعه و گسترش به بصیرت رهایی­‌بخش تاکید کردند، ساماتا و ویپاسانا نیز به دو تکنیک متمایز برای مراقبه تقسیم شدند.

در این تکنیک­‌ها ساماتا ذهن را تثبیت، متمرکز و متحد می­‌کند، در حالی­‌که ویپاسانا فرد را قادر می­سازد تا خوب ببیند، کاوش کند و تشخیص دهد.

 

• مدیتیشن هندو (مجسمه پاتانجالی در حال تمرین دیانا در پادما آسانا):

یوگا و دیانا در هندیسم پسانوگرا (پُست مُدرن) و سنتی به عنوان دو تکنیک برای “آگاهی و هوشیاری مطلق” ذهن انجام می­‌شدند. در Advaita Vedanta jivatman، خود برتر بینی یک توهم است و احساس دوگانگی یا جدایی از جهان و انسان های دیگر هم توهم است. ولی در واقع آن آگاهی و درک خالص از حقیقت است که به رهایی از توهم کمک می‌کند. در مکتب یوگای دوگانه یا سامخیا، خود (پوروشا) هوشیاری و آگاهی مطلقی­‌ست که توسط طبیعت از بین نرفته و آن را آزادی یا رهایی (موکشا، ویموکتی یا کایوالیا) می‌­دانند.

 

• سیکیسم (نام جاپو):

در آیین سیک، سیمران (مراقبه) و اعمال نیک هر دو برای رسیدن به اهداف معنوی عابد ضروری هستند؛ در واقع بدون اعمال نیک، مراقبه بیهوده است. هدف اصلی سیک­‌ها از مراقبه، احساس حضور خدا و ظهور در نور الهی است. مدیتیشن”نام جاپنا/Nām Japnā” نیز شامل تمرکز عمیق بر اسم ها یا صفات بزرگ خداوند است.

 

• مدیتیشن تائوئیستی (آرایش نور- مراقبه تائوئیستی از راز گل طلایی):

مراقبه تائوئیست شامل تکنیک­‌هایی از جمله تمرکز، تجسم، پرورش، تفکر و مراقبه­‌های ذهن‌­آگاهی را می­‌باشد. مدیتیشن­‌های سنتی و کهن دائوئیستی از حدود قرن پنجم تحت تأثیر بودیسم چینی قرار گرفت و بر طب سنتی چین و هنرهای رزمی چینی نیز تأثیر گذاشت

مدیتیشن­‌های دائو به سه دسته اصلی “تمرکز، بینش و تجسم” تقسیم می­‌شوند. “دینگ 定” که در لغت به معنای “تصمیم‌­گیری، استقرار و تثبیت” است بر تمرکز عمیق، تفکر و جذب معنویات تاکید دارد. در حالی­‌که مدیتیشن گووآن 觀 (مشاهده و بررسی) به دنبال ادغام و وحدت با دائو است؛ و از طریق مدیتیشن بودایی “تیانتای” از ویپاسانا (بینش و حکمت) توسعه یافته است.

 

کلام آخر

چه به دنبال کاهش استرس هستید و چه ارتقا معنوی، سبک و تمرینی در مدیتیشن برای شما وجود دارد. از اینکه از حاشیه امن خود دور شوید و روش­‌های مختلف رو امتحان کنید، نترسید. چرا که بعد از کمی آزمون و خطا سبک و تمرین مناسب خود را پیدا خواهید کرد. برای بررسی و یادگیری این سبک‌ها و روش‌ها می‌توانید از دوره مستر کلاس مدیتیشن استفاده کنید.

مدیتیشن یک اجبار نیست. اگر آن را اجبار تلقی کنیم، به یک کار طاقت‌­فرسا تبدیل می­‌شود. در نتیجه برای انجام مراقبه باید ملایمت و نظم داشته باشیم تا در نهایت به یک تمرین و روتین پایدار و لذت­‌بخش برسیم.